Narkomania to uzależnienie od konkretnych środków psychoaktywnych. Prowadzi do poważnego wyniszczenia organizmu, a także psychiki oraz wpływa negatywnie na relacje społeczne. W zaawansowanych stadiach uzależnienia narkoman żyje tylko po to, by przyjąć kolejną dawkę środka. Na czym polega leczenie uzależnień narkotykowych? Czy można w ogóle pokonać nałóg? Odwyk dla narkomanów rozpoczyna się od detoksu organizmu, a dopiero później można rozpocząć oddziaływania terapeutyczne, które mają na celu wzbudzenie motywacji do zmiany.
Od czego go rozpocząć leczenie narkomanii?
Narkomania to choroba. Terapia dla osób uzależnionych od narkotyków rozpoczyna się zatem od uznania przez nie tego faktu. Wcześnie rozpoczęta terapia dla uzależnionych może przynieść naprawdę dobre skutki i przywrócić uzależnionego do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Kiedy najlepiej się na nią zgłosić? Najważniejsze są objawy takie jak odczuwanie głodu, który zaspokoić może wyłącznie spożywanie narkotyków. Ponadto utrata kontroli nad ilością zażywanych środków, zwiększanie dawek, a także pojawianie się symptomów abstynencyjnych po odstawieniu narkotyków.
Jakie są metody leczenia uzależnienia od narkotyków?
Sposób leczenia uzależniony jest od stopnia zaawansowania uzależnienia. Ośrodki dla uzależnionych od narkotyków proponują najczęściej kuracje: krótkoterminowe oraz stacjonarne średnioterminowe i długoterminowe. Leczenie krótkoterminowe realizowane jest zwykle na oddziałach szpitalnych, które zajmują się terapią uzależnień i łączą wtedy opiekę: farmakologiczną, medyczną oraz psychologiczną. Taką formę terapii stosują także kliniki i szpitale psychiatryczne. Okres leczenia zajmuje od 6-8 tygodni i zwykle bywa wprowadzeniem do terapii ambulatoryjnej.
Leczenie stacjonarne średnioterminowe to specjalistyczne programy terapeutyczne stosowane np. w ośrodkach leczenia narkomanii. Trwają od 6 do 8 miesięcy. Natomiast leczenie stacjonarne długoterminowe zajmuje od roku do dwóch lat. W jego trakcie pacjenci uczęszczają nie tylko na terapię, ale trenują także umiejętności społeczne.
Różne rodzaje terapii
W terapii uzależnienia od narkotyków stosuje się między innymi model Minnesota, czyli terapię, która jest ukierunkowana na abstynencję. Podstawą tego założenia jest postrzeganie uzależnienia od substancji psychoaktywnych jako choroby. Kluczowe jest także uszanowanie godności osobistej osoby uzależnionej. Celem terapii jest całkowite odstawienie substancji odurzających. Uczestnicy terapii dążą zatem do abstynencji. W leczeniu uzależnienia narkotykowego wykorzystuje się także terapię substytucyjną. Spotyka się ona jednak z licznymi zarzutami. Dlaczego? Budzi kontrowersje, ponieważ narkotyki dożylne zostają zastąpione środkami farmaceutycznymi, które pozwalają uzyskać zbliżony efekt. Odpowiednie dawkowanie preparatów zmniejsza dolegliwości związane z głodem abstynencyjnym. Wraz z biegiem leczenia dawki są mniejsze. Równocześnie z terapią substytucyjną prowadzona jest terapia psychologiczna. Kluczowa jest jednak terapia poznawczo-behawioralna, która pozwala zrozumieć mechanizmy sięgania po używki, a także nauczyć się je eliminować. Osoba uzależniona rozpoznaje swoje schematy myślowe, jak i zachowania. Poznaje sytuacje, kiedy sięga po narkotyki i uczy się walczyć z pokusami.
Jak wygląda terapia narkotykowa i leczenie odwykowe?
Podstawą terapii osób uzależnionych od narkotyków jest zdiagnozowanie problemu oraz motywacja pacjentów do porzucenia nałogu. Następnym działaniem jest obowiązkowy detoks, który pozwala oczyścić organizm z toksyn. Ma on również na celu uzupełnienie poziomu magnezu, elektrolitów, potasu oraz pozostałych składników odżywczych (witamin, soli mineralnych). Detoks można wykonać w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych. Odtrucie organizmu jest szczególnie istotne w sytuacji silnego zatrucia toksyną z narkotyku. Wtedy procedura wykonywana jest na oddziałach szpitalnych lub w ośrodkach silnych zatruć.
Detoks bywa pierwszym krokiem, który wykonywany jest w celu porzucenia nałogu. Kolejne etapy to psychoterapia oraz grupy samopomocowe. W czasie zajęć osoby uzależnione uczą się mechanizmów związanych z nałogiem, a także ich niwelowania. Dodatkowo w trakcie spotkań uczestnicy mogą uczyć się postaw asertywnych. Ma to ogromne znaczenie w momencie, gdy osoby uzależnione wracają do swoich środowisk po terapii. Wtedy mogą pojawić się chwile zwątpienia i próby złamania abstynencji. Rolą terapeuty jest przygotowanie ich do takich sytuacji.
Jakie modele pracy funkcjonują w ośrodkach terapeutycznych?
Ośrodki terapeutyczne działają według jednego z kilku modelów. Jednym z nich jest wspólnotowo-resocjalizacyjny, w którym terapia stacjonarna odbywa się w ośrodku. Chorzy uczą się funkcjonowania w grupie i wspólnej pracy. Model medyczny łączy elementy psychoterapii, kuracji metadonowej oraz konsultacji psychologicznych. Z kolei duchowy to powszechnie znany Program 12 kroków, który poprzez poszczególne wskazówki dotyczące postępowania, prowadzi do wytrwania w abstynencji. Ostatnim jest integralny, który jest połączeniem pomocy ambulatoryjnej, terapii psychologicznej, farmakologii oraz idei społeczności terapeutycznej.
